Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığına Fatih Karahan’ın atanmasının ardından Merkez Bankası’nın yeni yönetimi zorunlu karşılık oranlarında değişikliğe gitti. Buna göre, mevduat bankalarına Türk lirası cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıkların belirlenen kısmı üzerinden faiz ödenmesi, katılım bankalarına ise Türk lirası cinsinden tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların belirlenen kısmı üzerinden indirim yapılması hususları düzenlendi. Bu hamle yüksek faiz ve sıkı para politikasının devam edeceği yorumlarının yapılmasına neden oldu.
Zorunlu Karşılıklar Uygulama Talimatında yapılan değişiklikle TCMB, kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplara ilişkin “Yenileme ve TL’ye Geçiş Oranı” ile “TL’ye Geçiş Oranı”na bağlı olarak belirlenen şartları sağlayan; mevduat bankalarına TL cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıkların belirlenen kısmı üzerinden faiz ödenmesi; katılım bankalarına ise, TL cinsinden tesis edilmesi gereken zorunlu karşılıkların belirlenen kısmı üzerinden indirim yapılmasını düzenledi.
Öte yandan Zorunlu Karşılıklar Uygulama Talimatı’nın 10. maddesi olan “Zorunlu karşılıklara faiz ödenmesi”nde de, mevduat bankalarının TL cinsinden tesis edilen zorunlu karşılıklarının aşağıda belirtilen kısmına aşağıda belirtilen koşullarda faiz ödeneceği açıklandı:
“Zorunlu Karşılık ve İhbarlı Döviz Hesaplarına Komisyon Uygulaması” kapsamında belirlenen “Yenileme ve TL’ye Geçiş Oranı” en az yüzde 90 olan mevduat bankalarının;
- a) Merkez Bankasınca kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplar için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık tutarına min. (0,25; (0,1 + 2 * (Yenileme ve TL’ye Geçiş Oranı – 0,9),
- b) 3 aya kadar vadeli TL mevduat hesapları için ise tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık tutarına min. (0,36; (0,2 + 1,6 * (TL’ye Geçiş Oranı – 0,1) oranlarında faiz ödeneceği belirtildi.
FAİZ ÖDENMESİ UYGULAMASINDA TANINAN İSTİSNALAR
Yenileme ve TL’ye geçiş oranına göre faiz ödenmesi uygulamasında tanınan istisnalar ise, TCMB tarafından yayımlanan Tebliğler kapsamında kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplardan ilgili hesaplama döneminde vadesi gelen tutarı 1,5 milyar TL altında olan veya kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesabı bulunmayan mevduat bankalarının yenileme ve TL’ye geçiş oranı yüzde 90, TL’ye geçiş oranı yüzde 10 kabul edilerek faiz ödeneceği, daha yüksek gerçekleşme olması durumunda ise yukarıda belirlenen faiz oranlarının esas alınacağı belirtildi.
TCMB’nin yayımladığı Tebliğler kapsamında kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplardan ilgili hesaplama dönemi içerisinde vadesi gelenlerin tutarı 3 milyar TL altında olan mevduat bankalarının yenileme ve TL’ye geçiş oranının en az yüzde 75 olması durumunda ise:
- a) Merkez Bankasınca kur/fiyat koruma desteği sağlanan hesaplar için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık tutarına min. (0,25; (0,1 + 2 * (Yenileme ve TL’ye Geçiş Oranı – 0,75),
- b) 3 aya kadar vadeli TL mevduat hesapları için tesis edilmesi gereken zorunlu karşılık tutarına min. (0,36; (0,2 + 3,2 * (TL’ye Geçiş Oranı – 0,05) oranlarında faiz ödeneceği açıklandı.
